Sanayi devrimi, üretim sürecine otomasyonu getirerek üretimde önemli bir değişime yol açtı. Bu dönüşüm, geleneksel mekanik ve elektrik teknolojilerinin bilgisayar bilimleri, elektronik ve iletişim gibi modern ilerlemelerle birleştiği yeni bir çağın başlangıcını müjdeledi. Teknolojilerin bu entegrasyonu, endüstriyel bir ortamda otomasyonun hiyerarşik seviyelerini gösteren bir model olan Otomasyon Piramidinde kavramsal olarak yakalanmıştır. Katmanlarını ve bunların endüstriyel operasyonları kolaylaştırmak için birbirleriyle nasıl ilişki kurduğunu ortaya çıkarmak için bu modeli inceleyelim.
Otomasyon Piramidi nedir?
Otomasyon Piramidi, bir sektördeki farklı otomasyon katmanlarının grafiksel bir temsilidir. Bir fabrika veya endüstride sorunsuz operasyonları kolaylaştırmak için teknoloji ve cihazların nasıl entegre edildiğine dair görsel bir kılavuzdur. Piramit, her biri genel verimliliğe, güvenliğe ve üretkenliğe katkıda bulunan farklı bir işleve ve role sahip beş seviyeden oluşur.
Otomasyonun Piramidinin Beş Seviyesi
Katman 1: Saha Üretim Katmanı
Bu cihazlar arasında elektrik motorları, makineleri hareket ettiren hidrolik ve pnömatik aktüatörler ve hareketi veya belirli malzemeleri algılayan yakınlık anahtarları bulunur. Örneğin, bir fotoelektrik anahtar bir nesnenin varlığını algılayabilirken, bir aktüatör bir vanayı açmak gibi fiziksel bir eylemi gerçekleştirebilir. Dolayısıyla saha seviyesi esasen fiziksel çalışmanın ve izlemenin gerçekleştiği üretim katıdır.
Katman 2: Kontrol Sistemleri Katmanı
Piramidin yukarısındaki ikinci seviye Kontrol Seviyesidir. Kontrol katmanına yükseldiğinizde Programlanabilir Lojik Kontrolörleri veya Programlanabilir Mantıksal Denetleyici PLC ve Dağıtılmış Kontrol Sistemlerini (DCS) bulacaksınız.
Kontrol seviyesi, programlanan görevi tamamlamak için hangi çıkışların etkinleştirileceğine karar vermek için tüm sensörlerden, anahtarlardan ve diğer giriş cihazlarından bilgi alır. Örneğin, yaygın bir endüstriyel PID kontrollü öğe bir ısıtıcıdır. Bir ayar noktası girildiğinde PID, sabit sıcaklığı korumak için PLC'nin ısıtıcıyı ne zaman açıp kapatması gerektiğini belirler.
Katman 3: Denetim Seviyesi – Scada Sistemleri
Denetim Düzeyi olarak bilinen üçüncü düzey, Denetleyici Kontrol ve Veri Toplama (SCADA) sistemlerini kullanır. SCADA, esasen verilere ve kontrol sistemlerine tek bir yerden erişim sağlamak için kullanılan önceki seviyelerin entegrasyonudur.
SCADA Sistemi
Genellikle, işlevlerin uzaktan kontrolüne olanak tanıyan, İnsan-Makine Arayüzü (HMI) olarak da bilinen bir grafik kullanıcı arayüzü içerir. SCADA'nın önemli bir özelliği, birden fazla sistemi tek bir yerden izleme ve kontrol edebilme yeteneğidir. Verilerin içgörüye dönüştüğü, gerçek zamanlı veri izlemeye ve endüstriyel süreçlerin karmaşık sürecine ince ayar yapmak için yönetimsel müdahaleye olanak tanıyan bir alan. Scada Sistemi ile alakalı daha fazla bilgi için Scada sayfasını ziyaret edebilirsiniz.
Katman 4: Planlama Seviyesi – Mes Sistemi ile Planlama
Dördüncü düzey Planlama Düzeyi'dir. Bu seviyede Üretim Yürütme Sistemi (MES) olarak bilinen bir bilgisayar yönetim sistemi ve Üretim Operasyonları Yönetimi (MOM) kullanılır. MES, hammaddeden bitmiş ürüne kadar bir tesis veya fabrikadaki tüm üretim sürecini izler. Üretimde anlık veri takibi gerçekleştiren, üretim yönetimi sistemidir.
Bu kapsamlı gözetim, yönetime gerçek verilere dayanarak bilinçli kararlar alma yetkisi verir. Örneğin, sistemlerden alınan verilere göre hammadde siparişlerini veya sevkiyat planlarını ayarlayabilirler. Üretimde veri izleme ile anomali tespiti yapabilirler. Mes Sistemi ile alakalı daha fazla bilgi için Mes çözümleri sayfamızı ziyaret ediniz. Mes sistemleri pazar payı ile alakalı istatistikler için tıklayınız
Katman 5: Yönetim Seviyesi – ERP Sistemleri
Piramidin tepesinde Yönetim Düzeyi bulunur. Bu düzey, şirketin Kurumsal Kaynak Planlaması (ERP) olarak bilinen entegre yönetim sistemini kullanır. ERP, bir şirket içindeki tüm faaliyetlerin bütünsel bir görünümünü sağlayan çeşitli yazılımlardan oluşan bir pakettir.
ERP, kapsamlı bir entegrasyon düzeyi sunmak için önceki tüm seviyelerin teknolojilerini diğer yazılımlarla birlikte entegre eder. Bu entegrasyon, bir işletmenin üretimden satışa, satın alma, finans ve bordroya kadar tüm seviyeleri izlemesine olanak tanıyarak şirket içinde verimliliği ve şeffaflığı sağlar. Erp sistemi pazar payı ile alakalı istatistikler için tıklayınız.
Gelişen Teknoloji ile Nesnelerin İnterneti ve Yapay Zeka
Otomasyon Piramidi, Nesnelerin İnterneti (IoT) ve Yapay Zekanın (AI) bu evrimin zirvesini işaret etmesiyle sürekli gelişiyor. Bu teknolojiler yalnızca mevcut katmanları geliştirmekle kalmıyor, aynı zamanda endüstriyel inovasyonda yeni bir şafağı müjdeleyen akıllı, kendi kendini optimize eden bir sistem ağı yaratıyor.
Otomasyon Piramidi, gelişen teknolojilerin sektörde nasıl devrim yarattığını gösteren güçlü bir modeldir. Üretim katından üst yönetime kadar farklı otomasyon seviyelerinin ve bunların verimli, modern bir endüstriyel operasyon oluşturmak için nasıl etkileşime girdiğinin net bir resmini sağlar. Endüstriyel Otomasyon piramidi ile alakalı bilimsel kaynak için tıklayınız.
Dördüncü Sanayi Devrimi'ne veya Endüstri 4.0'a doğru ilerledikçe Otomasyon Piramidini anlamak giderek daha önemli hale gelecektir. Üretim teknolojisi ve endüstrinin geliştiği yönler hakkındaki tartışmaların temelini oluşturur. Bu nedenle, ister üretimde deneyimli ister acemi olun, Otomasyon Piramidi'ne aşina olmak, şüphesiz size rekabet avantajı sağlayacaktır. Bu yazımızında sonuna geldik umarız bilgilendirici olmuştur 😊