Günümüzün rekabetçi iş dünyasında, işletmelerin hem teknolojik gelişmelere ayak uydurması hem de çevresel sürdürülebilirlik hedeflerine ulaşması büyük önem taşımaktadır. Türkiye’de, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı ile KOSGEB tarafından yürütülen Dijital Dönüşüm Destek Programı ve Yeşil Dönüşüm Destek Programı, işletmelere bu iki alanda önemli teşvikler sunmaktadır. Bu yazıda, her iki teşvik programının detaylarını inceleyerek, dijitalleşme ve çevresel sürdürülebilirlik süreçlerinde devlet desteğiyle nasıl daha güçlü adımlar atılabileceğini ele alacağız. Dijital dönüşüm hakkında daha fazla bilgi almak için dijital dönüşüm ürünlerimizi inceleyebilirsiniz.
Dijital Dönüşüm Destek Programı Nedir?
Dijital Dönüşüm Destek Programı, Türkiye’deki işletmelere dijital teknolojileri iş süreçlerine entegre ederek verimlilik, hız, esneklik, maliyetleri düşürmek, kaliteyi artırmak ve müşteri memnuniyetini artırma fırsatı sunar. 26 Temmuz 2024 tarihinde yürürlüğe giren Dijital Dönüşüm Destek Programı uygulama esaslarına göre, programın temel amacı dijitalleşme yatırımlarını hızlandırarak işletmelere teknoloji temelli çözümler sunmaktır. Programın dayanağı, Bakanlar Kurulu Kararı ile belirlenmiştir. Bu yasal çerçeve, yatırımların devlet yardımları ile desteklenmesini sağlar. Bakanlar Kurulu Kararın tamamı için tıklayabilirsiniz.
Dijital Dönüşüm Devlet Teşviklerinden Kimler Yararlanabilir?
Programa başvuru yapabilmek için, başvuran firmaların en az 5 yıldır faaliyette olması gerekmektedir. Ayrıca, dijital dönüşüm olgunluk değerlendirmesini yapmış ve bu doğrultuda hazırlanan bir yatırım planını sunmaları şarttır. Asgari sabit yatırım tutarı 30 milyon TL olan işletmeler programa başvuru yapabilirler. Bu şartları sağlayan firmalar, dijital dönüşüm harcamalarını devletin sunduğu desteklerle finanse edebilirler. Yatırımcılar, dijital dönüşüm projelerini gerçekleştirmek için Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı'ndan teşvik belgesi almak zorundadır. Teşvik belgesi süresince gelişme raporu sunulması zorunludur ve MTGM (Milli Teknoloji Genel Müdürlüğü) tarafından incelemeye tabi tutulur. Program kapsamında düzenlenen teşvik belgesi için tamamlama işlemleri TUYSGM tarafından yürütülür. Tamamlama işlemlerinin başlatılmasının ardından, uygunluğuna ilişkin MTGM görüşü alınır.
KOBİ'ler (Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletmeler) için özel olarak KOSGEB KOBİ Dijital Dönüşüm Destek Programı bulunmaktadır. Alt kısımlarda bu konuyu daha derinlemesine inceleyeceğiz.
Desteklenen Harcamalar
Doğrudan kapasite artırmaya yönelik yatırımlar desteklenmez. Harcamalar, Ürün Listesi'nde tanımlı niteliklere uygun olmalıdır. Bu liste, dijital dönüşüm yatırımlarında desteklenebilecek ürün ve hizmetleri içermektedir ve kamu politika belgelerine dayanmaktadır. Başvuru, MTGM tarafından başvuru tarihinden itibaren 30 iş günü içinde incelenir. Bu incelemede, yatırımcının başvuruda sunduğu yatırım planı ile bu kapsamdaki dijital dönüşüm harcamalarının 4 üncü maddenin ikinci fıkrasına uygunluğu ile yatırım planının uygulanabilirliği ve Ürün Listesine uygunluğu değerlendirilir.
KOSGEB KOBİ Dijital Dönüşüm Destek Programı
KOSGEB tarafından yürütülen KOBİ Dijital Dönüşüm Destek Programı, küçük ve orta büyüklükteki işletmelere yönelik bir teşvik programıdır. Bu program kapsamında işletmelere sağlanan krediler, geri ödemesiz faiz desteği sağlar ve yalnızca protokol imzalanan bankalar aracılığıyla kullanılabilir.
Başvuru Şartları ve Süreçler
Programa yalnızca küçük ve orta büyüklükteki işletmeler başvurabilir. Mikro ölçekli işletmeler bu programa katılamaz. Başvuran işletmelerin NACE Rev. 2 (Ekonomik Faaliyetlerin İstatistiki Sınıflaması) kodlarına göre imalat sektöründe faaliyet göstermesi ve son 3 yıl içinde faaliyet karı veya öz kaynak toplamının negatif olmaması gerekir. TÜİK NACE Rev. 2 İndirilebilir Belge(Sınıflamayı görmek için indirebilirsiniz). Kredi başvuruları sırasında KOSGEB tarafından dijital dönüşüm değerlendirme analizi ve yol haritası hazırlanmalıdır. İşletmeler, başvurularını online olarak KOSGEB sisteminden yapar ve başvuruların uygunluğu bir Kurul tarafından değerlendirilir. Ayrıca, KOSGEB'in belirlediği kredi limitlerine uyulması ve kredinin en az %80'inin tahsis edilmesi zorunludur. 30 iş günü içinde yapılan değerlendirme sonucunda eksikliklerin giderilmesi için işletmelere 3 aylık bir süre tanınır. Eksikliklerin düzeltilmemesi durumunda başvurular reddedilir. Yatırımcılar, teşvik süresi boyunca her yıl gelişme raporlarını sunmakla yükümlüdür
Kosgeb Faiz Desteği ve Kredi Limitleri
Program kapsamında işletmelere 1 milyon TL ile 20 milyon TL arasında değişen kredi desteği sunulur. Kredi vadesi en fazla 36 ay olarak belirlenmiştir ve bankalar tarafından uygun görüldüğü takdirde 6 aya kadar ödemesiz dönem eklenebilir. Ayrıca, kullanılan kredinin faiz giderlerine geri ödemesiz destek sağlanır. Faiz desteği, “Destek Puanı x Vadeye Ait Ödenen Faiz Tutarı / Yıllık Faiz Oranı” formülü ile hesaplanır. Kurul tarafından başvurusu onaylanan işletmeler, protokol imzalanan bankalara kredi başvurusunda bulunur. Bankalar, kredi başvurularını bankacılık mevzuatı ve protokollere göre değerlendirir ve uygun gördüğü başvurular için krediyi tahsis eder. Kredi tahsis sürecinde KOSGEB, bankaların verdiği bilgileri kontrol eder ve gerekli durumlarda düzeltme talep edebilir. İşletme, kredi tahsis edildikten sonra bankanın belirlediği ödeme planına göre krediyi kullanır.
Program Kapsamı ve Desteklenen Yatırımlar
Program kapsamında makine, teçhizat, yazılım ve donanım gibi dijital dönüşüm yatırımları desteklenir. Ancak, tamamen yeni üretim hatlarının kurulması ya da mevcut kapasiteleri artırmaya yönelik yatırımlar program kapsamında desteklenmez. Destek kapsamında yapılacak kredilendirmeler, bankalarla yapılan protokoller doğrultusunda düzenlenir. Bakanlık tarafından oluşturulan Ürün Listesi, hangi harcamaların destekleneceğini belirler ve ihtiyaç durumuna göre düzenli olarak güncellenir.
Dijital Dönüşüm Yatırım Planı ve Olgunluk Değerlendirmesi
Başvuru sırasında işletmelerin hazırlaması gereken dijital dönüşüm yatırım planı, yatırımın kapsamını, teknik ve mali detaylarını, harcama listesini ve proje takvimini içermelidir. Bu plan, işletmenin dijitalleşme sürecini ve hedeflerini belirler. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından onaylanan bu planın ardından işletme, dijital dönüşüm merkezi statüsünü kazanır ve devlet teşviklerinden faydalanmaya başlar
Ayrıca, her işletmenin dijital dönüşüm sürecine başlamadan önce dijital olgunluk değerlendirmesi yapması gerekmektedir. Bu değerlendirme, işletmenin ne kadar dijitalleştiğini ve hangi alanlarda iyileştirmeler yapılması gerektiğini belirler. Değerlendirmenin ardından işletmeler, danışmanlık desteği alarak dijital dönüşüm yatırımlarına yön verebilirler
Yeşil Dönüşüm Destek Programı
İklim değişikliği, kaynak verimliliği ve düşük karbonlu üretim gibi küresel hedefler doğrultusunda geliştirilen Yeşil Dönüşüm Destek Programı, çevreye duyarlı ve sürdürülebilir üretim süreçlerine geçişi teşvik etmektedir. Bu program, doğal kaynakları koruma, enerji verimliliği artırma ve düşük karbonlu üretim için geliştirilen projelere devlet desteği sağlar.
Yeşil Dönüşüm Nedir?
Yeşil dönüşüm, işletmelerin çevresel hedeflerini gerçekleştirmek için üretim süreçlerini daha sürdürülebilir hale getirmeyi amaçlayan bir stratejidir. Bu dönüşüm, düşük karbon salınımı, enerji verimliliği ve kaynakların etkin kullanımı gibi unsurları temel alır. Yeşil dönüşüm, doğal kaynak tüketimini azaltarak çevresel etkileri minimuma indirir, sera gazı salınımlarını düşürür ve iş süreçlerine döngüsel ekonomi ilkelerini entegre eder. İmalat sektörü özelinde, enerji tasarrufu ve karbon ayak izinin azaltılmasıyla hem çevresel faydalar sağlanır hem de maliyetlerde önemli düşüşler yaşanır. Yeşil dönüşüm ile alakalı daha fazla bilgi almak için enerji yönetim sistemlerimizi inceleyebilirsiniz.
Yeşil Dönüşüm Destek Programı Neleri Kapsar?
Yeşil Dönüşüm Destek Programı işletmelerin yeşil dönüşüm hedeflerine ulaşmaları için uzun vadeli yol haritaları oluşturmasını teşvik eder. Özellikle imalat sanayinde, enerji verimliliği artırıcı yatırımlar, yenilenebilir enerji kullanımına geçiş, su tasarrufu gibi alanlarda yapılacak yatırımlar desteklenir. Atık yönetimi, sera gazı emisyonlarının azaltılması ve çevre dostu teknolojilerin entegrasyonu da programın öncelikli hedefleri arasındadır.
İklim Değişikliği ve Avrupa Yeşil Mutabakatı
İklim değişikliği, özellikle 2000’li yıllarda daha belirgin hale gelmiş ve bu durum, ülkeleri yeşil dönüşüm alanında somut adımlar atmaya zorlamıştır. Avrupa Birliği’nin 2019 yılında açıkladığı Avrupa Yeşil Mutabakatı (AYM), AB'nin sınırları içinde ve küresel ölçekte sera gazı emisyonlarını azaltmayı hedefleyen bir düzenlemedir. Türkiye de bu mutabakata uyum sağlamak zorundadır. Yeşil Mutabakat Eylem Planı, Türkiye’nin bu doğrultuda attığı önemli bir adımdır. 2021 yılında yayımlanan bu plan, sanayide yeşil dönüşümün gerekliliğini vurgulamaktadır.
Avrupa Yeşil Mutabakatına Uyum
AB’nin Sınırda Karbon Düzenlemesi Mekanizması (SKDM), AB’ye ihracat yapan firmalar için karbon salınımlarını azaltmayı zorunlu hale getirmektedir. Bu kapsamda, Türkiye’nin en büyük ticaret ortağı olan AB’ye uyum sağlamak amacıyla sanayinin yeşil dönüşüm süreçlerini hızlandırması önemlidir. Yeşil finansman olanakları ve uluslararası piyasada rekabetçi kalmak için bu süreç kaçınılmazdır.
Yeşil Dönüşüm Destek Programından Kimler Yararlanabilir?
Programa yalnızca imalat sanayinde faaliyet gösteren Türkiye'deki yerleşik sermaye şirketleri başvurabilir. Program, döngüsel ekonomi ile uyumlu projeleri destekler ve işletmelere enerji verimliliği, karbon ayak izi azaltma gibi hedeflere yönelik projeler geliştirme imkanı sunar.
Yol Haritası ve Proje Hedefleri
Programa başvuru işlemleri tamamen çevrimiçi olarak Program Portali üzerinden yapılır ve başvuruların uygunluğu detaylı bir inceleme sürecinden geçer. Ayrıca, başvuran firmaların yeşil dönüşüm ekipleri tarafından yönetilen projeler sayesinde dönüşüm süreçlerinin sürdürülebilirliği sağlanır.
Yeşil dönüşüm projeleri için, işletmelerin en az 5 yıllık bir yol haritası oluşturmaları gerekmektedir. Bu yol haritası, enerji tüketimi, sera gazı emisyonları, atık su miktarı gibi sürdürülebilirlik göstergelerini içerir ve projelerin çevresel iyileştirmeleri nasıl sağlayacağına dair somut hedefler belirler. Program çerçevesinde, Yol Haritası Raporu uygun görülen projeler, Yeşil Dönüşüm Merkezi unvanı alacaktır. Bu unvan, işletmelere yeşil dönüşüm sürecinde bir vizyon kazandırırken, çevresel sürdürülebilirlik alanında bir prestij sağlar.
Ayrıca, bu tesisler uzun vadede yeşil finansman olanaklarından da yararlanma şansına sahip olacaklardır. Yol Haritası Raporu, işletmelerin yeşil dönüşüm süreçlerine dair orta ve uzun vadeli planlarını, belirlenen performans göstergeleri ile birlikte içermelidir. Bu raporlar, sanayi tesislerinin yeşil dönüşüm kültürünü benimseyip yaygınlaştırmasına yardımcı olur.
Böylece yazımızın sonuna geldik. Dijital ve yeşil dönüşüm süreçleri, günümüz iş dünyasında büyük bir öneme sahip. Umuyoruz ki, bu yazı sizlere devlet teşvikleri ve sürdürülebilirlik hedefleri hakkında faydalı bilgiler sunmuştur. Dijital dönüşüm ile alakalı daha fazla bilgi almak isterseniz, Üretimde Dijital Dönüşüm Yol Haritası bloğumuzu okuyabilirsiniz. Sorularınız ya da yorumlarınız varsa bizimle paylaşabilirsiniz. İlginiz için teşekkür ederiz!
Comments