MES ve ERP Arasındaki Farklar Nelerdir?

MES (Manufacturing Execution System) ve ERP (Enterprise Resource Planning), üretim sektörünün dijitalleşme yolculuğunda vazgeçilmez iki yapı taşıdır. Ancak bu iki sistemin sunduğu katkılar farklı katmanlardadır. MES, üretim sahasının içinde nabız tutarken, ERP üst yönetim seviyesinde kaynakları stratejik olarak yönetmeyi hedefler. Aşağıda bu sistemlerin farklarını daha da detaylandırıyoruz.

1. Zaman Perspektifi ve Veri Detay Seviyesi

MES — Anlık veri, operasyonel müdahale

MES sistemleri, üretim süreciyle eşzamanlı çalışan sistemlerdir. Her iş emri, iş istasyonuna gönderildikten sonra ne zaman başladığı, kaç adet üretildiği, fire oranı, kalite kontrolleri gibi veriler anlık olarak kaydedilir. Bu, özellikle yüksek hassasiyet gerektiren otomotiv, savunma sanayi veya ilaç sektörlerinde kritik önem taşır. MES, proses parametrelerinde sapma olduğunda üretimi durdurabilir veya sorumlu kişileri uyarabilir.

ERP — Süreçler arası veri, kurumsal planlama

ERP sistemleri, üretim süreciyle doğrudan etkileşimde bulunmaz, ancak üretim verisini bir modül olarak değerlendirip, bunu finansal, lojistik ve stratejik kararlarla ilişkilendirir. Örneğin; bir ERP sistemi, belirli bir ürünün üretim maliyetini, satış fiyatı, ham madde tedarik fiyatı, iş gücü giderleri ve enerji tüketimiyle ilişkilendirerek analiz eder. Bu tür çapraz analizler sayesinde kârlılık veya verimlilik değerlendirmeleri yapılabilir.

2. İşlevsel Kapsam ve Kullanım Amacı

MES — Üretim hatlarını optimize eder

MES, makine performans takibi (OEE), üretim sıralaması, reçete yönetimi, kalite kontrol noktaları, bakım uyarıları ve izlenebilirlik gibi doğrudan üretimle ilgili süreçleri yürütür. Aynı zamanda iş emri gerçekleşme verilerini toplar ve yöneticilere gerçek zamanlı KPI'lar sunar. Bu nedenle MES sistemleri, “shop floor” yani üretim hattının dijitalleştirilmesinde merkezi bir rol oynar.

ERP — Şirketin tüm kaynaklarını planlar

ERP sistemleri; sipariş alımından faturalandırmaya, satın almadan insan kaynakları süreçlerine kadar tüm işleyişi dijitalleştirir. Bir ERP sisteminde üretim sadece bir modüldür. Bu modül, satış talebine göre iş emri oluşturabilir, üretim çıktılarını stok yönetimiyle eşleştirebilir ve maliyeti muhasebeleştirerek faturalandırmayı destekleyebilir. ERP sistemleri genellikle SAP, Oracle, Microsoft Dynamics, IFS gibi global markaların ürünleri üzerinden kurgulanır.

3. Sistem Entegrasyonu ve Kullanıcı Profili

MES — Saha verisiyle doğrudan iletişim

MES sistemleri, SCADA, PLC, CNC gibi üretim kontrol sistemleriyle entegre olabilir. Bu sayede sensör verilerini, makine arızalarını veya iş istasyonu durumlarını doğrudan sistem üzerinden okuyabilir. Kullanıcı profili genellikle üretim yöneticileri, kalite mühendisleri, bakım ekipleri ve operatörlerden oluşur.

ERP — Departmanlar arası bilgi akışı

ERP sistemleri CRM, WMS, TMS gibi farklı kurumsal sistemlerle entegre çalışır. Kullanıcı profili, finans uzmanları, satış yöneticileri, planlama ekipleri ve üst yönetimi içerir. Örneğin, ERP sistemindeki bir satın alma talebi, otomatik olarak onay zincirinden geçebilir, ardından tedarikçiye sipariş geçilir, stok güncellenir ve ödeme süreci başlatılır.

4. Uyarlama Maliyeti ve Güncellenebilirlik

MES — Esnek ve operasyonel bazda uyarlanabilir

Her üretim tesisi farklıdır; MES sistemleri bu çeşitliliğe uyum sağlayacak şekilde yapılandırılır. Reçete bazlı üretim yapan ilaç veya gıda tesislerinde MES, üretim koşullarına (sıcaklık, basınç, karışım oranı) göre özel kurgular içerebilir. Uyarlama hızlıdır ama her üretim hattı için farklı konfigürasyon gerekebilir.

ERP — Modüler yapı ama daha yüksek kurulum maliyeti

ERP sistemlerinin devreye alınması daha maliyetli ve zaman alıcıdır. Çünkü sadece üretim değil, muhasebe, İK, satın alma gibi tüm süreçler ele alınır. Proje süresi 6 ay ila 2 yıl arasında sürebilir. Ancak bir kere devreye alındıktan sonra ERP sistemleri tüm kurumun omurgasını oluşturur.

5. İzlenebilirlik ve Regülasyon Uyumu

MES — Parti bazlı izlenebilirlik ve kalite kayıtları

MES sistemleri, özellikle FDA, ISO 13485 veya GMP gibi sıkı regülasyonlara tabi sektörlerde (ilaç, medikal cihaz, gıda) üretim geçmişini kayıt altına alır. Her bir üretim adımı, hangi operatör tarafından, hangi makinelerde, hangi lot numaralı hammaddeyle yapıldı, ne zaman kalite kontrolü geçildi gibi sorulara saniye hassasiyetinde yanıt verebilir.

ERP — Kurumsal düzeyde yasal uyum ve denetim

ERP sistemleri ise bordro, vergi beyannameleri, denetim raporları ve finansal kayıtları yöneterek şirketin yasal sorumluluklarını yerine getirmesini sağlar. İş güvenliği kayıtları, çalışan eğitim belgeleri ve yasal evrak takibi gibi fonksiyonlar ERP üzerinden yürütülür.

Operasyonel Verimlilik ve Stratejik Kararların Kesişim Noktası

MES sistemleri operasyonel düzeyde dijitalleşmenin temelidir; üretim hattını dijital olarak okuyarak karar destek mekanizmaları oluşturur. ERP sistemleri ise bu operasyonel çıktıları stratejik planlama ve kurumsal hedeflerle ilişkilendirir. Bu iki sistemin birlikte çalışması, dijital dönüşüm yolculuğunda rekabet avantajı sağlar. Özellikle Endüstri 4.0 ile birlikte MES ve ERP entegrasyonu artık bir lüks değil, gereklilik haline gelmiştir. MES sistemi ile alakalı daha fazla bilgi almak için tıklayınız. Böylece yazımızın sonuna gelmiş bulunmaktayız, umarız bilgilendirici olmuştur. Takipte Kalın…